استرس بخشی آشنا و اجتناب ناپذیر از زندگی روزمره است که به اشکال مختلفی مانند سلامتی، پول و روابط بروز می کند و روی مغز تاثیر می گذارد. در هر موردی که با یک تهدید بالقوه مواجه می شویم، ذهن و بدن ما وارد عمل می شود و برای مقابله با مسائل (مبارزه) یا اجتناب از مشکل (فرار) بسیج می شود. احتمالاً شنیده اید که استرس چه اثرات مخربی برای مغز شما دارد. این استرس می تواند منجر به علائم فیزیکی مانند سردرد و درد قفسه سینه شود یا باعث ایجاد مشکلات خلقی مانند اضطراب یا ناراحتی شود. حتی می تواند منجر به مشکلات رفتاری مانند طغیان ، عصبانیت یا پرخوری شود.

چیزی که ممکن است ندانید این است که استرس همچنین می‌تواند تأثیرات جدی بر مغز شما بگذارد. وقتی با استرس مواجه می‌شوید، مغز شما یک سری واکنش‌ها را پشت سر می‌گذارد . برخی خوب و برخی بد . که برای بسیج و محافظت از خود در برابر تهدیدات احتمالی طراحی شده‌اند. گاهی اوقات استرس می‌تواند به تیزتر شدن ذهن و بهبود توانایی به خاطر سپردن جزئیات در مورد آنچه اتفاق می‌افتد کمک کند. اما همچنین می‌تواند اثرات منفی روی مغز داشته باشد، مانند کمک به بیماری‌های روانی و در واقع کاهش حجم مغز.

1-مزمن باعث افزایش بیماری های روانی می شود.

دانشمندان دریافته‌اند که استرس مزمن نقش مهمی در بروز بسیاری از بیماری‌های روانپزشکی از جمله افسردگی، اختلال دوقطبی و اختلال استرس پس از سانحه دارد. مطالعات نشان می‌دهد که استرس مزمن منجر به تغییرات طولانی‌مدت در مغز می‌شود. این تغییرات ممکن است به توضیح اینکه چرا کسانی که استرس مزمن را تجربه می‌کنند نیز در آینده بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات خلقی و اضطراب هستند، کمک کند.

در یک مطالعه، محققان مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را در مورد تأثیر استرس مزمن بر مغز انجام دادند. آنها دریافتند که چنین استرسی سلول‌های تولیدکننده میلین بیشتری ایجاد می‌کند اما نورون‌های کمتری نسبت به حالت عادی ایجاد می‌کند. این اختلال منجر به میلین اضافی در نواحی خاصی از مغز می‌شود که در زمان‌بندی و تعادل ارتباطات اختلال ایجاد می‌کند. محققان دریافتند که استرس همچنین می‌تواند اثرات منفی بر هیپوکامپ مغز داشته باشد. مطالعات تصویربرداری نشان می دهد که استرس می تواند سیستم سروتونین و دوپامین بدن را مختل کند، که ممکن است در ایجاد چنین شرایطی نقش داشته باشد.

2-ساختار مغز را تغییر می دهد.

نتایج این آزمایش ها همچنین نشان داد که استرس مزمن می تواند تاثیرات طولانی مدت در ساختار و عملکرد مغز داشته باشد. بخش مهمی از مغز که ماده خاکستری نامیده می شود مسئول تفکر مرتبه بالاتر مانند تصمیم گیری و حل مسئله است. اما مغز همچنین حاوی ماده سفید است که از تمام آکسون های متصل کننده با سایر مناطق مغز برای برقراری ارتباط اطلاعات تشکیل شده است. ماده سفید به دلیل غلاف چربی و سفید معروف به میلین، که آکسون ها را احاطه کرده و سیگنال های الکتریکی مورد استفاده برای انتقال اطلاعات در سراسر مغز را سرعت می بخشد، به این نام خوانده می شود. هنگامی که استرس مزمن منجر به تولید بیش از حد میلین می شود، تنها منجر به تغییر کوتاه مدت در تعادل بین ماده سفید و خاکستری نمی شود، بلکه می تواند به تغییرات پایدار در ساختار مغز نیز منجر شود.

3-سلول های مغز را از بین می برد.

علاوه بر تغییر ساختار مغز، هورمون‌هایی که بدن شما هنگام استرس ترشح می‌کند، حتی می‌تواند نورون‌های مغز شما، به‌ویژه آنهایی را که تازه تشکیل شده‌اند، از بین ببرد. هیپوکامپ یکی از مناطق مغز است که به شدت با حافظه، احساسات و یادگیری مرتبط است. همچنین یکی از دو ناحیه مغز است که در آن نوروژنز یا تشکیل سلول‌های جدید مغز در طول زندگی اتفاق می‌افتد.

4-خطر ابتلا به بیماری های عصبی را افزایش داد.

استرس مزمن و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض کورتیزول نیز باعث افزایش تولید گلوتامات می شود. گلوتامات یک انتقال دهنده عصبی تحریک کننده است که نقشی حیاتی در تنظیم خلق و خو، شناخت و عملکردهای حافظه ایفا می کند. با این حال، گلوتامات بیش از حد می تواند به آسیب یا مرگ سلول های مغز کمک کند. گلوتامات بیش از حد با شرایط عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون و بیماری هانتینگتون مرتبط است.

5-مغز را کوچک می کند.

یکی دیگر از اثرات استرس بر روی مغز ، کوچک شدن مغز می باشد. استرس نه تنها مانع رشد سلول‌های مغزی می‌شود، بلکه می‌تواند حجم کلی مغز را نیز کاهش دهد. حتی در میان افراد سالم، استرس می‌تواند منجر به کوچک شدن نواحی مغز مرتبط با تنظیم احساسات، متابولیسم و حافظه شود. هنگامی که به طور مداوم در معرض سطوح بالای کورتیزول قرار می گیریم، این خطر وجود دارد که حجم مغز، به ویژه در نواحی حیاتی مانند هیپوکامپ و قشر جلوی مغز، کاهش یابد.

6-ممکن است مشکلات حافظه و تفکررا بیشتر کند.

در یک مطالعه، محققان دریافته‌اند که این می‌تواند منجر به مشکلات حافظه و تفکر شود. شرکت‌کنندگان با سطح کورتیزول بالا حجم مغز بیشتری را از دست می‌دهند و در تست‌های شناختی و حافظه عملکرد بدتری دارند. در حالی که مردم اغلب پیامدهای نامطلوب را با استرس شدید و ناگهانی ناشی از رویدادهای تغییردهنده زندگی (مانند یک بلای طبیعی، تصادف رانندگی یا مرگ یکی از عزیزان) مرتبط می‌دانند، محققان پیشنهاد می‌کنند که به نظر می‌رسد این استرس روزمره است که همه ما با آن مواجه هستیم. با گذشت زمان، می تواند به طیف گسترده ای از اختلالات روانی کمک کند.

اثرات استرس نیز تجمعی به نظر می رسد. قرار گرفتن در معرض رویدادهای استرس زاتر با ماده خاکستری کوچکتر در قشر جلوی مغز، ناحیه ای از مغز مرتبط با خودکنترلی و احساسات مرتبط است.

7-تاب آوری در برابر استرس آینده را کاهش می دهد.

یکی دیگر از اثرات استرس بر روی مغز ، کاهش تاب آوری در برابر استرس های آینده می باشد. به نظر می رسد استرس روزمره و مزمن به خودی خود تأثیر کمی بر حجم مغز دارد، اما ممکن است افراد را در مواجهه با عوامل استرس زای شدید و آسیب زا در برابر کوچک شدن مغز آسیب پذیرتر کند. به عبارت دیگر، قرار گرفتن در معرض استرس طولانی مدت می تواند پاسخگویی به خواسته های عوامل استرس زا در آینده را برای افراد چالش برانگیزتر کند.

نکته ی اول !همه استرس ها یکسان نیست.

مهم است که به یاد داشته باشید که همه استرس‌ها به یک شکل بر مغز و شبکه‌های عصبی تأثیر نمی‌گذارند. استرس خوب، یا نوع استرسی که به شما کمک می‌کند در مواجهه با چالش عملکرد خوبی داشته باشید، به ارتباط مثبت مغز کمک می‌کند و منجر به شبکه های قوی تر و انعطاف پذیری بیشتر می شود. از سوی دیگر، استرس مزمن می تواند منجر به مجموعه ای از مشکلات شود. در جایی که استرس خوب به انعطاف پذیری بیشتر کمک می کند، استرس مزمن احتمال بیشتری دارد که بعداً استعداد شما را نسبت به مسائل سلامت روان افزایش دهد.

نکته ی دوم !بعضی استرس ها می تواند حافظه را تقویت کند.

باز هم، مهم است که به یاد داشته باشید که همه استرس ها یکسان ایجاد نمی شوند. قبل از ارائه یک سخنرانی در محل کار ممکن است کمی عصبی باشید. به عنوان مثال، تحقیقات نشان می دهد که وقتی استرس بلافاصله قبل از یادگیری اتفاق می افتد، حافظه را می توان با کمک به تقویت حافظه تقویت کرد. با این حال، احساس استرس هنگام تلاش برای به خاطر سپردن چیزی می تواند اثر معکوس داشته باشد.