زبان

یکی از ارزشمند ترین دارایی های هر فرهنگ و تمدنی در جان داشتن زبان منحصر به فرد خود است. زبان در هر فرهنگ نشان دهنده تاریخچه آن تمدن است . در واقع زبان هر فرهنگی، ارزش ها و باور های آن فرهنگ را بازتاب میکند. داشتن زبان های مختلف برای یک کشور از جهت اهمیت دارد هر چه زبان های مختلفی در آن کشور وجود داشته باشد آن کشور از لحاظ فرهنگ غنی تر بود و نشان دهنه این است تمدن های بیشتر و قوی تری در زمان گزشته در آن کشور میزیستند.

کشور عزیزما ، ایران نیز داری گویش ها و فرهنگ ها متفاتی و گوناگن زیادی است که هر کدام نشانه دهنده فرهنگ خاص خود است. از این زبان و فرهنگ ها میتوان به ترکی آذری، گیلکی، بلوچی، کُردی و … اشاره کرد. در کشور ما بعد از زبان و فرهنگ فارسی ، زبان و فرهنگ ترکی بیشترین رواج را دارد. در ادامه میخواهیم به برسی این زبان و تاریخچه آن بپردازیم؛ با ما همراه باشید.

انواع لهجه ها و گویش های ترکی

ترک ها یکی از بزرگترین قوم ها در کره زمین محسوب میشوند. از این رو میتوان آن ها را به دسته بندی هایی از لحاظ مکان جغرافیایی تقسیم کرد. هر کدام از این دسته ها در کل به ترکی سخن میگوند ولی در هر کدام لهجه ها و گویش های متفاوتی وجود دارد. در کل ۶ گروه کلی گویش ترکی در بین مردم وجود دارد که ۳۵ دسته گویش ترکی در این ۶ گروه جای میگیرند. این ۶ دسته شامل : اوغوز، قارلقی، قبچاقی، ترکی سیبری، اوغور، ارغو میشود . در ادامه به توضیخح هر کدام میپردازیم

زبان های اوغوز

این دسته شامل ۸ گویش مختلف ترکی است که بیش از ۱۰۶ میلیون نفر در این کره خاکی به این گویش سخن میگویند. این گویش بیشتر از شبه جزیه بالکان تا آسیای میانه رواج دارد و بیشتر ترکان ساکن در این منطقه به این گویش سخن میگویند. واژه اوغوز به ترکان غز اشاره دارد.

ترکان عز یا ترکمان ها بخشی از اقوام ترک هستند. واژه اوغوزاز اواسط قرن دهم با واژه ترکمان یا ترکمن جایگزین شد. به طور کلی ترکمان یک واژه است که برای اشاره به ترک های ساکن در ترکیه، آذربایجان، ایران و ترکمنیتان اطلاق میشود.

گویش های اوغوز یکسری ویژگی های مشترکی دارد که زبانشناسان میتوانند این زبان ها در یک رده بندی قرار بدهند . در عین های هر کدام از زبان های اوغوز ویژگی هایی دارد که آنها را از یکدیگر متمایز میکند.یکی از زبان شناسان مشهور ترک تبار به نام محمود کاشغری در نوشته های خود بیان میکند که گویش اوغوز در میان تمامی زبان های ترکی ، ساده ترین زبان است.

زبان های قارلُقی

این گروه از گویش های ترکی شامل ۶ گویش ترکی است ولی متاسفانه ۲ گویش از آن منقرض شدند. این ۶ گویش شامل ازبکی، اویغوری، آینو، ترکی ایلی(درحال انقراض) ، جغتایی(منقرض شده) و قراخانی(منقرض شده) میشود.

به طور متوسط ۳۸ میلیون نفر از جمعیت کره زمین با این گویش با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند. این زیر گروه از گویش های ترکی توسط خلخ بهبود و توسعه یافت. خلخ اسم زیرگروهی از مردم ترک تبار ساکن آسیای میانه بود به گونه ای که بسیار از آثار ترکی این محدوده به این زبان نوشته شده است.

زبان های قبچاقی

در دسته گویش های قبچاقی ۱۲ گویش از زبان های ترکی وجود دارد. در حال حاضر ۳۱ میلیون نفر از ساکنین این کره خاکی با کمک این گویش با دیگران رابطه برقرار میکنند. محدوده گویش این دسته از زبان های ترکی در آسیا میانه و اروپای شرقی، از اکراین تا چین است. گویش هایی که در این دسته قرار دارند مانند دیگر گویش های ویژگی مشترکی دارند که باعث میشود آن ها را در یک دسته قرار دهند و همچنین ویژگی هایی دارد که باعث میشود هر یک از گویش ها را از یکدیگر قابل تمایز دانست .

این دسته گویش ترکی شامل ۱۵ گویش ترکی است که در حال حاضر ۳ گویش آن منقرض شده اند . خود این ۱۵ گویش مختلف ترکی در ۵ دسته بندی تقسیم میشوند که شامل: بلغاری، کومانی، نوقایی، قرقیزی و جنوبی میشود که دسته جنوبی منقرض شده است.

زبان های ترکی سیبری

این دسته گویش ترکی ، یکی از دسته گویش هایی است که در خطر انقراض قرار دارد. در این دسته زبان ۹ گویش ترکی وجود دارد. این گویش به دلیل این که تعداد گویشور پایین تری در جهان دارد در حال انقراض است به طوری که میتوان گفت تنها ۸۰۰ هزار نفر در جهان به زبان سخن میگویند.

۱۰ گویش موجود در این دسته از گویش های ترکی خود بر اساس محل جغرافیایی گویشوران خود به ۲ دسته سیبری شمالی و سیبری جنوبی تقسیم میشوند. در سیبری شمالی ۲ گویش ساخا و دولگان مشاهده میشود و در سیبری جنوبی که خود به چهار دسته سیانی، ینیسی، چولیمی و آلتای تقسیم بندی میشود ، ۷ گویش دیگر مشاهده میشود. گویش های تووایی و توفا در دسته سیانی ، گویش های خاکاسی، شور، یوغوری غربی در دسته ینیسی ، گویش چولیمی در دسته چولیمی و گویش آلتای در دسته آلتایی قرار میگیرد.

زبان های اوغوری

یکی دیگر از دسته گویش های ترکی که در معرض امقراض است دسته زبان اوغوری است. این زبان با نام های همچون بلغاری و ترکی لیر نیز شناخته میشود. این دسته گویش ترکی، هم اکنون در جهان ۱.۲۰۰.۰۰۰ گویشور دارد. این دسته زبان تنها یک نوع گویش ترکی را در خود جای داده است.

این زبان در واقع دارای چندیدن گویش ترکی بوده که همه آنها منقرض شدند و تنها عضو باقی مانده از این خانواده گویش چوواشی است. گویش چوواشی نخستین گروهی از زبان ترکی است که از خانواده گویش های ترکی جدا شد . این گویش واگرایی قابل توجهی از دیگر زبان های ترکی نشان میدهد.

زبان آرغو

این دسته گویش ترکی از دیگر دسته ها بیشتر در معرض انقراض دارد به گونه ای که میتوان ادعا کرد در آینده ای نچندان دور این گویش نیز منقرض خواهد شد. این زبان در حال حاضر تنها ۲۰ هزار گویشور دارد که این عدد نسبت به تعداد گویشوران زبان های دیگر بسیار بسیار عدد کمی است.

زبان خلجی یا خلچی یکی از زبان های ترکی و تنها عضو دسته زبان آرغو است. این گویش توسط مردم خلج به کار رفته میشود. این گویش، زبان ترکی محسوب میشود ولی به میزان قابل توجی فارسی سازی شده است.

فرهنگ و زبان خلجی به سرعت زیادی رو به کاهش است و سالانه تعداد گویشوانی که به این ربان سخن میگویند رو به کاهش است . طبق آمار در طی ۵۰ سال گزشته تعداد گویشوارن این زبان به کمتر از نصف خود کاهش پیدا کرده. علت این کاهش این است زوجین جوان به دلیل این که از زبان محلی خویش خوششان نمی آید ،این زبان را به فرزندان خود آموزش نمیدهند. طبق آمار از هر ۱۰۰ زوج جوان  تنها ۵ زوج تمایل دارند گویش مادری خود را به فرزندان آموزش دهند و این یعنی که گویش و فرهنگ خلجی به سرعت رو به نابودی است.

آشنایی با تاریخچه زبان ترکی آذری

ترکی با ورود ترکان به ایران و نفوذ تدریجی آنها کم کم رواج پیدا کرد. اقوام مختلف ترک برای بدست آوردن مراتع و چراگاه های سر سبز و حتصل خیز ایران به سمت ایران روانه شدند ولی با اقتداری که دولت ساسانی ها نشان میدادند در آن زمان هرگز موفق به نفوذ در ایران نگشتند . با سقوط دولت ساسانی ها ، قبایل ترک تبار جرعت پیدا کرده و به داخل ایران نفوذ پیدا کردند و با گذشت زمان نفوز ایم قوم در ایران بیشتر گشت تا جایی که زبان ترکی در ایران رواج پیدا کرد.

تفاوت ها زبان ترکی آذری با ترکی استانبولی

شاید شما هم با خود فکر کرده باشید که آیا ترکی استانبولی با ترکی آذری چه فرقی دارد؟ آیا شخصی که ترکی آذری بلد است میتواند با ترکان ساکن در استانبول هم صحبتی داشته باشد ؟ ما در این پست قصد داریم به این سوالات جواب بدیم . با ماه همراه باشید …

ریشه اصلی گویش های ترکی آذری و ترکی استانبولی یکی است . هرچه به عقب تر برمیگردیم تفاوت این دو گویش مختلف از زبان ترکی کمتر میشود. اصلی ترین تفاوت بین این دو گویش ،لحجه مردم این مناطق است. شروع تفاوت این دو گویش از زمان نابودی امپراطوری عثمانی استارت خورد. در کشور ترکیه به دلیل احساسات وطن پرستانه ابتدا خط و نوشتار ترکی از عربی به لاتین و تغییر پیدا کرد. ترکی استانبولی مدرن گویش ادبی ترکان آناتولی و زبان رسمی دولت ترکیه است در حالی که آذر عمدتا در کشور آذربایجان و شمال غرب ایران رواج دارد .

به طور کلی اگر بخواهیم سخن بگوییم هیچ مرز مشخص برای نشان دادن تفاوت های این دو گویش وجود ندارد . اکنون ین سوال پیش می آید که آیا فرد آذر، زبان ترکی استانبولی را میفهمد یا خیر ؟

در حالت کلی فرد آذری زبان متوجه مکالمات روزمره و ساده  فرد استابولی میشود. اما اگر مکالمه دو فر استانبولی به صورت رسمی ویا درمورد موضوعی تخصصی صورت گیرد فرد آذری متوجه معنای کلمات بکار برده شده توسط آن فرد استانبولی نمیشود.

علاوه بر تفاوت بر لهجه و گویش دو این دو نوع از زبان ترکی ، تفاوت گرامری بسیار کمی نیز با یکدیگر دارند. به عنوان مثال اگر فرد آذری بخواهد ترکی استانبولی را یاد بگیرد ، به دلیل تفاوت کم در لغات و گرامر میتوان گفت زمان بسیار کوتاهی را لازم دارد تا این گویش را آموزش ببیند.

خط و نوشتار؛مهم ترین تفاوت دو گویش

اصلی ترین ومهمترین تفاوتی که در این دو گویش قابل مشاهده است تفاوت در خط نوشتاری این دو زبان است. به گونه ای که افراد آذری ،ترکی را، عربی مینویسند در حالی که مردم ترکیه ترکی را به لاتین مینویسند. در ترکیه افراد بسیار کمی را میتوان پیدا کرد که ترکی را به عربی مینویسند زیرا خواندن ترکی به این زبان برای مردم کشور ترکیه بسیار دشوار است.

الفبای ترکی استانبولی شامل ۲۹ حرف است در حالی که الفبای ترکی آذر شامل ۳۲ حرف است. برای مثال در زبان ترکی استانبولی دو واژه “خ” و “ق” وجود ندارد.

تاثیر خارجی ها

گذشت زمان باعث شد این دو زبان بیشتر تحت تاثیر خارجی ها قرار بگیرد . به عنوان مثل ترکی آذری تا میزان بسیار در معرض فارسی قرار گفت و بسیار از الفاظ فارسی را دورن خود جای داده است.

در هر دو این زبان ها ضمیر ها شبیه به هم هستند و تنها ضمیر اول شخص در آن ها متفاوت اند

در نهایت اگر بخواهم تفاوت این دو گویش مختلف از ترکی را برای شما عزیزان در یک پاراگراف جمعبندی کنم باید بگویم که : اصلی ترین تفاوت در این دو زبان قابل مشاهده است ، تفاوت در نوشتار آن ها است و این تفوت زمانی به وجود آمد که کشور ها از هم جدا شدند و این دو گویش تحت تاثیر زبان های کشور های دیگر قرار گرفتند.

برای شروع یادگیری زبان ترکی استانبولی از کجا باید شروع کنیم ؟

بسیار از افراد به دلیل محاجرت به کشور ترکیه یا علاقه شخصی خود به ترکی ، علاقمند هستند که زبان ترکی را یاد بگیرند ولی نمدانند که از کجا باید شروع کنند. به همین دلیل گیج میشوند و ترکی را به خوبی یاد نمیگیرند. ما در اینجا هستیم که به شما مراحل اصولی یاد گیری ترکی را آموزش دهیم . شما با یادگیری این مراحل بهتر میتوانید اره خود را برای یاد گیری زبان ترکی پیدا کنید. با ما در این مقاله همراه باشید.

از کجا باید شروع کنم ؟

این سوال اصلی ترین سوالی است که متقاضیان برای یادگیری ترکی با آن مواجه میشوند. من از شما یک سوال میپرم. شما در کلاس اول دبستان برای یادگیری فارسی با چه چیزی آموزش خود را آغاز کردید ؟ درسته ، با یادگیری الفبای فارسی شروع کردید. برای یادگیری ترکی نیز باید در آغاز الفبای این زبان شیرین را یاد بگیریم.

حال این سوال مطرح میشود که با یادگیری و تسلط رو لغات ترکی به چه چیزی دست میابیم و به چه موضوعاتی مسلط میشویم ؟ شما با یاد گیری الفبای ترکی میتوانید کلمات و جملات ترکی را بخوانید حتی اگر معنای آن را متوجه نشوید و همچنین با یاد گیری الفبای ترکی، لهجه ترکی شما تقویت خواهد شد.

تفاوت های جزء در دو گویش آذری و استانبولی

بیشتر حروف حروف ترکی ، مانند حروف انگلیسی تلفظ میشود ولی در الفبای انگلیسی سه حرف وجود دارد که برای آنها در ترکی معادلی وجود ندارد. این ۳ حرف شامل (x) و(q) و (w) است.

در ادامه باید بریم سراغ یادگیری واژه های جدید و گرامر ترکی استانبولی. برای یادگیری ترکی استانبولی باید عقوعد دستوری پایه و ساختار جملات را آموزش ببینید. این آموزشات را شما میتوانید با شرکت در کلاس های آموزشی و یا جستوجو کردن درون گوگل فرا بگیرید.

نحوه تقویت زبان ترکی

در ایجا میتوان گفت شما ترکی را یاد گرفته اید و مانند کودکی میمانید که کلاس اول خود  را رد کرده باشد . در ادامه برای کسب مهرات بیشتر در گفتگو با دیگران و نوشتن شما باید تمریناتی را به صورت مرتب انجام بدید . به عنوان مثال شما باید برای تقویت مهارت خواندن نوشته ها به ترکی کتاب به این ربان را زیاد مطالعه کنید. برای افزایش مهارت در صحبت کردن به ترکی شما باید سعی کنید با اطرافیان خود به ترکی سخن بگویید .

در کل با انجام این تمرینات شما پس از گذراندن مدت زمان کوتاهی ترکی را فرا میگیرید. فقط باید بدانید که یادگیری این مهارت یک فرایند تدریجی است و نباید برای یاد گیری این زبان عجله داشته باشید .

چرا باید زبان جدید  یاد بگیریم؟

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چرا باید زبان جدیدی را یاد بگیریم. ما در این قسمت قصد داریم شما را با مزایایی آشنا بکنیم که با یاد گیری این مهارت با انها مواجه میشوید . با ما همراه باشید …

۱.تقویت عملکر ذهن

شما با یادگیری زبان جدید از جمله زبان ترکی باعث میشوید که کارکرد ذهن شما افزایش پیدا کند . یادگیری این مهارت با به راه انداختن فرایند های در مغز شما باعث میشود کار کرد مغز شما در شرایط بحرانی افزایش پیدا کند و در شرایط سخت بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.

۲.تقویت حافظه

شما با یادگیری زبان جدید به حافظه خود کمک بسزایی میکنید . شما برای یادگیری این مهارت  باید واژگان ، قواعد و دستور زبان مورد نظر را فرابگیرید که خود این موضوع باعث افزایش حافظه میشود.

۳.تاخیر در الزایمر و زوال عقل

تحقیقات نشان داده است که افراد مسنی که به جز زبان مادی خود، ربان دیگری را بلد هستند کمتر با احتمال دیگیری با بیماری الزایمر هستند.

۴.مهاجرت

اگر شما قصد مهاجرت به دیگر کشور ها را دارید مستلم است که بر زبان رسمی آن کشور مسلط باشید. اگر شما برای مثال قصد مهاجرت به ترکیه را داشته باشید و ترکی را خوب بلد باشید ، راحتر میتوانید برای مهاجرت اقدام بکنید.

سخن پایانی

ما در این مقاله قصد داشتیم شما را با تاریخچه ترکی، تفاوت های لهجه ها و گویش های مختلف، بهترین راه برای فرا گرفتن آن و اهمیت یاد گرفتن یک گویش جدید آشنا کنیم . امیدواردم لذت برده باشید…